آیا در معابر شهری از سنگ تراورتن می توان استفاده کرد؟

زیباسازی معابر و فضای شهری یکی از مهم‌ترین اهداف شهرداری هاست. هر چه فضای شهری زیبا و تمیزتر باشد، توریست پذیری شهر و رفت و آمد بهتر و راحت‌تر می‌باشد. معابر شهری نیز باید پاکیزه و منظم باشد تا عبور و مرور را راحت‌تر نماید. پررنگ‌ترین متریال برای معابر آسفالت سازی است اما امروزه از سنگ‌های ساختمانی نیز برای ساخت معابر و سنگ پله‌ها بهره می‌گیرند. سنگ‌های ساختمانی می‌تواند معماری مدرن‌تر و شیک‌تری را خلق نماید و ماندگاری بالاتری از سایر متریال‌ها دارد. سنگ‌های ساختمانی بسیاری بهترین گزینه برای ساخت معابر هستند و در این بین سنگ تراورتن با محبوبیت بالا در ساختمان سازی می‌تواند یکی از این گزینه‌ها تلقی گردد. در این نوشتار می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا سنگ تراورتن مناسب معابر سازی شهری است یا خیر؟

کاربرد سنگ‌های ساختمانی در ساخت معابر شهری

همانطور که پیش‌تر گفتیم استفاده از سنگ در فضاهای عمومی شهری، قدمتی هزاران ساله دارد سنگ فرش‌های مشهور رم، پاریس و پاسارگاد جلوه‌ای از کاربرد باستانی این نعمت خدادادی است. در روزگار اخیر نیز علی رغم پیشرفتهای فراوان در عرصه معماری و تولید مصالح بسیار مرغوب و جدید، استفاده از سنگهای طبیعی هنوز جاذبه خاص خود را دارد در میان ممالک پیشرفته کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه و آلمان گوی سبقت را در زمینه استفاده از سنگ از دیگر کشورها ربوده‌اند. با این حال و علی رغم تقاضای روز افزون جهانی برای استفاده از سنگ در معابر و فضاهای عمومی شهر، در چند دهه اخیر در ایران شاهد کاهش مصرف این ماده زیبای طبیعی هستیم. چهره شهرهای ما اکثراً پوشیده از بتن و آسفالت شده است و چشم‌های ما از مشاهده زیبایی های طبیعی سنگ در خیابان‌ها محرومند. بدیهی است که از دید زیبایی شناسی استفاده از رنگها و نقشهای بدیع طبیعی در بستر شهرها می تواند جلوه بسیار زیبایی به شهرها بدهد. در کنار اینها استفاده از سنگ از دید فنی نیز دارای مزایای بسیاری است از جمله آنها می توان به حضور کامل سنگ‌ها در چرخه فرسایشی طبیعت اشاره کرد در واقع سنگها بر خلاف سیمان و آسفالت هیچگونه صدمه زیست محیطی به طبیعت وارد نمی‌سازند چرا که خود جزئی از طبیعت هستند.

- استفاده از پلاک‌های منظم

پلاک‌های منظم ممکن است به شکل‌ها و اندازه های گوناگون باشند و ضخامت آنها به اندازه ابعاد دیگرشان بستگی دارد مربع، مستطیل و لوزی رایج‌ترین شکلها هستند. بسته به سطح پوشش و فاصله باقیمانده در بین قطعات سنگ، ترکیبهای مختلفی از این شکلها را می‌توان به وجود آورد. رویه را نیز به طرق مختلفی می‌توان پرداخت داد که به نیازها و نوع مصالح مصرفی بستگی دارد.

- استفاده از پلاک‌های نامنظم

سنگ فرش با پلاکهای نامنظم به معنی استفاده از دور ریز و باطله معادن است که لابه لای پلاکها و بین آنها قرار می‌گیرند مزیت این روش ارزان بودن آن است. به هنگام استفاده از پلاک‌های بزرگ‌تر، جذابیت کار بیشتر می‌شود. خطوط زهکشی را می‌توان با اتصالات عریض تثبیت کرد که باید چفت و بست شده باشند.

- قلوه سنگ

در این روش از قلوه سنگ‌های منظم یا نامنظم در اندازه‌ها و رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود. در قلوه‌چینی معمولی شهری، قطر قلوه‌ سنگ‌ها 5 تا 10 سانتی‌متر و در استفاده‌های تزئینی‌تر بین 3 تا 5 سانتی‌متر است. شاید با تلفیق رنگ‌ها و شکل‌های مطابق با طرح‌های هندسی بتوان قلوه‌سنگ‌های بزرگ‌تر و نامنظم‌تر برای ایجاد تزیینات استفاده کرد. در این صورت بهتر است قلوه سنگها را با پلاکها ترکیب کرد. قلوه سنگها سبب می‌شوند که سرعت جریان آب در سطح خیابان کمتر شود و اگر محل سوراخهای تخلیه به درستی تعیین شده باشد، زهکشی آب در سطح ساده تر صورت می‌گیرد. ضد آب کردن کامل سطح مقدور نیست و رطوبت زیرزمینی ساختمان‌های مجاور را می‌توان از طریق تبخیر، خشک کرد برای راحتی رهگذران نوارهایی از پلاکهای مسطح و تخت میتوان پیش بینی کرد تا سطوح صاف و همواری پدید آید و پای رهگذران همواره در محل تخت و مسطح قرار گیرند.

-آجرهای سنگی

آجرهای سنگی ممکن است اندازه های گوناگونی از ۴ تا ۱۵ سانتیمتر داشته باشند و ضخامت آنها نیز متفاوت است. قابلیت انعطاف قابل توجه مکعب‌های سنگی (آجر) امکان می‌دهد که در سطح زمین ناهمواری کوتاهی و بلندی ایجاد کرد و سطوح کاملاً نامنظم را با آن پوشاند و حتی صفحه های افقی و قائم را به یکدیگر نزدیک کرد.

آیا از سنگ تراورتن می‌توان در ساخت معابر شهری استفاده نمود؟

این نوع پوشش در محیط شهر معنای واقعی سنگ فرش را بیان می‌کنند. سنگ فرش‌ها باعث ایجاد فضایی زیبا و با شکوه می‌شود که به زیبایی شهر کمک شایانی می‌کند. چگونگی نگهداری و محافظت از این نوع مصالح بستگی به نوع سنگ به کار رفته دارد اما در کل سنگ هایی که در پیاده رو استفاده می‌شود باید محکم، تمیز، متجانس بدون رگه و همچنین عاری از هر گونه آلودگی باشد و از مسائل مهم دیگر این است که در برابر سرما و گرما مقاوم باشند. سنگ کاری در محیط شهر، باید با دمایی متناسب انجام شود. درست است که سنگ‌فرش به جهت مصرف در پیاده رو ها ساخته شده است؛ اما گاها پیش می‌آید که مکان هایی تاریخی نیز سنگ‌فرش شده اند.سنگ های طبیعی که در این بازه استفاده می‌شوند عبارت اند از: ماسه سنگ، سنگ لوح، سنگ آهک تراورتن، سنگ گرانیت ، مرمریت و کریستال که در زیبایی شهرتاثیر بسزایی دارند. انتخاب نوع سنگ مواردی چون در دسترس بودن منابع، میزان تردد، کاربری فضا، قابل اجرا بودن، اقلیم منطقه و... بستگی دارد. از مزیت های استفاده از سنگ‌فرش میتوان به مقاوم بودن آن در برابر شرایط آب و هوا، مناسب بودن آن برای پیاده رو ها اشاره کرد. سنگ تراورتن به وفور در ساخت کفپوش و سنگ فرش ساختمان‌ها به کار می‌رود و با داشتن مقاومت بالا در برابر سایش و عوامل محیطی گوناگون گزینه ماندگار و مطلوبی برای کف سازی به شمار می‌رود. در همین راستا سنگ تراورتن می‌تواند گزینه خوبی برای ساخت معابر شهری باشد اما با توجه گستردگی معابر و قیمت بالای سنگ‌های ساختمانی، استفاده از این متریال می‌تواند هزینه بر باشد. اما در کل سنگ تراورتن با تنوع رنگی و مدل ‌های متنوع گزینه مناسبی برای زیباسازی معابر است.

در نهایت سنگ تراورتن از اکثر ایده‌آل های مناسب برای طراحی معابر شهری برخوردار می‌باشد و به همین دلیل گزینه مناسبی برای طراحی و زیباسازی معابر شهری دارد.